savings bank accounts रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (आरबीआय) अलीकडेच बचत खात्यांशी संबंधित अनेक महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत, विशेषत: लहान मुलांसाठी. हे नियम 1 जुलैपासून लागू केले जातील आणि मुलांमध्ये आर्थिक जागरूकता वाढविणे हा त्यांचा हेतू आहे. या लेखात आम्ही या नवीन नियमांबद्दल तपशीलवार माहिती शिकू.
मुलांसाठी नवीन खात्यांचे नियम savings bank accounts
रिझर्व्ह बँकेच्या नवीन नियमांनुसार, 6 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांना आता त्यांचे बँक खाते स्वतंत्रपणे उघडण्याची आणि व्यवस्थापित करण्याची परवानगी आहे. मुलांचे महत्त्व आणि व्यवस्थापन मुलांना शिकवण्याच्या उद्देशाने लहान वयात हा नियम लागू केला गेला आहे. यामुळे मुलांना बचत करण्याची सवय होईल आणि त्यांना आर्थिक जगाचे प्राथमिक ज्ञान मिळेल.
अशा खात्यांमध्ये मुले स्वतःचे निर्णय घेऊ शकतात आणि त्यांना पालकांच्या परवानगीची आवश्यकता नसते. हे मुलांना स्वत: ची सुप्रसिद्ध होण्यास आणि त्यांच्यात जबाबदारीची भावना निर्माण करण्यास मदत करेल. त्यांना बँकिंग सिस्टम आणि आर्थिक व्यवहाराचे प्राथमिक ज्ञान मिळेल, जे त्यांच्या भविष्यासाठी खूप उपयुक्त ठरेल.
5 वर्षांखालील मुलांसाठी नियम
6 वर्षाखालील मुलांसाठी, तथापि, बँक खात्यांचे नियम अद्याप बदललेले नाहीत. अशा मुलांसाठी बँक खाते त्यांच्या पालकांच्या किंवा कायदेशीर पालकांच्या मार्गदर्शनाखाली उघडले जाते. या खात्याचे उद्घाटन आणि व्यवस्थापन पालकांच्या देखरेखीखाली होते.
अशा खात्यांसाठी, मूल आणि पालक आधार कार्ड, जन्म प्रमाणपत्र आणि इतर आवश्यक कागदपत्रे सादर करणे अनिवार्य आहे. केवायसी प्रक्रियेचे पालन केल्यावर आणि योग्य कागदपत्रे सबमिट केल्यावर असे खाते उघडले जाते. या प्रक्रियेत पालकांची स्वाक्षरी आणि त्यांची उपस्थिती महत्त्वपूर्ण आहे.
नवीन नियमांमध्ये मर्यादा savings bank accounts
नवीन आरबीआयच्या नियमांनुसार, 6 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांना ओव्हरड्राफ्ट सुविधा देण्यासाठी बँका बंद केल्या आहेत. याचा अर्थ असा आहे की मुलांच्या खात्यातील रकमेपेक्षा जास्त पैसे काढू शकत नाहीत. मुलांच्या आर्थिक सुरक्षेसाठी हा नियम महत्त्वपूर्ण आहे. तथापि, बँका इतर बँकिंग सुविधा देऊ शकतात
मुलांसाठी योग्य बँक निवडणे
मुलांसाठी बँक खाते उघडताना योग्य बँक निवडणे महत्वाचे आहे. विविध बँकांमध्ये उपलब्ध असलेल्या सुविधांची तुलना करा आणि त्यानुसार निर्णय घ्या. बँक निवडताना, बँकेच्या सेवांची गुणवत्ता, फी रचना, व्याज दर आणि विशेष सुविधांचा विचार करा.
मुलांसाठी विशेष योजनांबद्दल जाणून घ्या. काही बँका मुलांसाठी विशेष व्याज दर, फी माफी किंवा इतर आकर्षक सुविधा देतात. अशा बँकांची निवड केल्याने मुलांना फायदा होऊ शकतो.
ऑनलाइन आणि ऑफलाइन खाती उघडणे
आजच्या डिजिटल युगात मुलांसाठी बँक खाते ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन उपलब्ध आहे. दोन्ही पद्धतींमध्ये, केवायवाय प्रक्रिया पूर्ण करणे आवश्यक आहे.
ऑनलाईन खाते उघडताना, आपल्याला बँकेच्या अधिकृत वेबसाइट किंवा मोबाइल अॅपवर अर्ज भरावा लागेल. आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करुन अपलोड करावी लागतील. ऑफलाइन सिस्टममध्ये, बँक शाखेला शाखेत जावे आणि आवश्यक कागदपत्रे सादर करावी लागतील.
पालकांनी त्यांच्या मुलांच्या खात्यात व्यवहार नियंत्रित करू इच्छित असल्यास ते काही मर्यादा निश्चित करू शकतात. उदाहरणार्थ, दररोज किंवा मासिक व्यवहाराची मर्यादा निश्चित करणे, ऑनलाइन खरेदी मर्यादित करणे इ.
खाते शिल्लक आणि वय savings bank accounts
काही बँकांमध्ये मुलांच्या खात्यांसाठी खात्यांची किमान शिल्लक असते. सामान्यत: हे किमान रु. 5, आणि जास्तीत जास्त रु. हे नियम बँकेनुसार बदलू शकतात, म्हणून बँकेचे नियम जाणून घेणे महत्वाचे आहे.
मुलाचे वय 3 वर्षे झाल्यानंतर, त्याचे खाते अद्यतनित करणे आवश्यक आहे. त्यांना त्यांची स्वाक्षरी, अद्यतनित ओळखपत्र आणि पत्ता प्रमाणपत्र सबमिट करावे लागेल. हे मुलाचे खाते अधिक सुरक्षित आणि अद्ययावत ठेवते.
पालकांची भूमिका आणि जबाबदा .्या
मुलांना बँकिंग क्षेत्राचे ज्ञान देण्यास पालकांची भूमिका महत्त्वपूर्ण आहे. पालकांनी बँकिंग सुरक्षा आणि गोपनीयतेचे मुलांचे नियम ओळखले पाहिजेत. त्यांनी कोणालाही सांगू नये की संकेतशब्द किंवा पिन कोड शिकवावा.
मुलांना त्यांचे पैसे कसे वापरायचे, कसे वाचवायचे, खर्च कसे नियंत्रित करावे हे शिकविणे महत्वाचे आहे. त्यांना नियमित बँक स्टेटमेंट तपासण्याची सवय करावी लागेल, जेणेकरून त्यांना त्यांच्या आर्थिक स्थितीबद्दल माहिती असेल.
आर्थिक शिक्षणाचे महत्त्व
रिझर्व्ह बँकेच्या या नवीन नियमांचा मुख्य हेतू म्हणजे मुलांमध्ये आर्थिक साक्षरता वाढविणे. आर्थिक शिक्षण केवळ पैशांच्या वापराबद्दल किंवा बचतीबद्दलच नाही तर गुंतवणूक, आर्थिक नियोजन, जोखीम व्यवस्थापन देखील असते.
लहान वयातच मुलांना आर्थिक शिक्षण देऊन ते आर्थिक जबाबदारीची भावना निर्माण करतात. ते स्वतःचे निर्णय घेऊ शकतात आणि आर्थिक स्वातंत्र्याकडे जाऊ शकतात. त्यांच्या भविष्यातील आर्थिक निर्णयावर याचा सकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.
रिझर्व्ह बँकेच्या नवीन नियमांमुळे 6 वर्षांहून अधिक मुलांना त्यांची बँक खाती स्वतंत्रपणे उघडण्यासाठी आणि व्यवस्थापित करण्यासाठी देण्यात आले आहेत. मुलांमध्ये आर्थिक जागरूकता वाढवण्याच्या उद्देशाने हे नियम सादर केले गेले आहेत. एक सकारात्मक परिणाम म्हणून, मुलांना लहान वयातच पैशाचे महत्त्व आणि व्यवस्थापन समजेल.savings bank accounts
पालकांनी या संधीचा फायदा घ्यावा, आपल्या मुलांना आर्थिक शिक्षण दिले पाहिजे आणि त्यांच्यात आर्थिक जबाबदारीची भावना निर्माण केली पाहिजे. जर आपल्याला तरुण वयात बँकिंग प्रणालीचे ज्ञान माहित असेल तर ते भविष्यात अधिक सक्षम आणि जबाबदार नागरिक होतील.
योग्य मार्गदर्शन आणि शिक्षणासह, ही नवीन व्यवस्था मुलांसाठी आर्थिक स्वातंत्र्य हॉल उघडू शकते आणि त्यांना उज्ज्वल भविष्याकडे नेईल.
१००० रुपयांची गुंतवणूक मुलांना करोडपती बनवेल! जाणून घ्या सविस्तर माहिती investment of Rs 1000